Naïve realism và người sử dụng logic

Categorized as Tự nhiên, hệ thống, khoa học, quyền uy

Naïve realism là gì?

Trong tâm lý học xã hội, naïve realism là một xu hướng tin rằng ta những gì ta thấy ở thế giới xung quanh là khách quan và không thiên kiến, và thấy những ai bất đồng với mình là chưa hiểu rõ vấn đề, thiếu logic hoặc có thiên kiến. Nó được xem là một trong bốn khám phá quan trọng nhất trong ngành.

Ba yếu tố để tạo nên một naïve realist:

  • Tin rằng họ thấy thế giới một cách khách quan và không thiên kiến
  • Kỳ vọng những người khác cũng sẽ đi đến một kết luận tương tự, miễn là họ cũng được cung cấp cùng một lượng thông tin và diễn giải nó theo cách hợp lý
  • Giả định rằng những những không có cùng cách suy nghĩ như vậy là do thiếu thông tin, thiếu logic, hoặc có thiên kiến

Naïve realism và người sử dụng logic

Với định nghĩa của naïve realism ở trên, hai yếu tố dưới cùng là kết quả tất yếu của việc sử dụng logic. Câu hỏi đặt ra là: liệu yếu tố đầu tiên cũng là vậy hay không?

Theo hiểu biết của tôi, logic chỉ nghiên cứu về mi quan h gia các mnh đ, không phải chân trị của giả thiết. Ví dụ, nếu ta có tam đoạn luận sau:

Mọi con người đều là xe máy
Socrates là một con người
Socrates là một cái xe máy

Vậy thì logic chỉ xác nhận là kết luận phù hợp với giả thiết, chứ không nói là kết luận là một điều có thật. Ngay cả khi tiền đề “mọi con người đều là xe máy” là một kết quả khoa học, thì người sử dụng logic cũng luôn cần phải giả định là có khả năng nó sai.

Tuy nhiên, nếu họ đã kiểm tra tới kiểm tra lui tiền đề đó và thấy tiền đề đó không sai, thì họ buộc phải tin là kết luận của họ là khách quan và không thiên kiến. Điều này càng đúng hơn nữa trong trường hợp người sử dụng logic biết được những thiên kiến và bóp méo rất con người của mình, và đã làm hết mọi thứ để kiểm tra liệu mình có đang sai không. Cái niềm tin rằng họ khách quan và niềm tin rằng họ có thể sai không loại trừ nhau. Nếu họ là người có niềm tin vào các quy luật của logic, họ cũng cần có niềm tin rằng họ đang khách quan.

Nói cách khác, có 3 mệnh đề tồn tại song song với hệ mệnh đề cụ thể mà một người sử dụng logic cần phải xử lý:

  • A: Họ tuân thủ các quy luật logic (luật đồng nhất, luật mâu thuẫn, v.v.)
  • B: Họ biết rằng họ có thể sai
  • C: Họ khách quan và không thiên kiến

Tôi nghĩ rằng chỉ cần dùng A là đủ để kết luận C (hoặc thậm chí có thể A ⇔ C). B là một lớp lọc có thêm để chắc chắn rằng (a) A thực sự tồn tại, (b) các tiền đề của vấn đề cụ thể là chính xác, và (c) không một tiền đề ngầm nào chưa được nêu ra. Nhưng B lại làm người sử dụng logic thiếu tự tin khi họ cần đến nó nhất. Mệnh đề B làm cho A đáng tin hơn và làm C không đáng tin, mặc dù cả A và C thực chất là một. Và nếu một người đã có thể kết luận là họ có C, vậy thì theo định nghĩa, họ là một naïve realist.

Đọc thêm: Does following logic necessarily require one to conclude that they are objective and have no bias?

Khi một người đã chịu nhiều nỗi đau đến mức một ngày họ bàng hoàng kết luận rằng họ không còn khả năng để hy vọng thêm một lần nào nữa rồi, thì toàn bộ thế giới xung quanh họ sẽ rùng rùng biến đổi. Một khi họ đã học được rằng mình hoàn toàn bất lực để thay đổi tình hình, thì kèm theo đó họ cũng sẽ có những niềm tin mới để hợp lý hóa sự cam phận của mình. Những niềm tin mới này - tuy gây hại - nhưng lại rất logic, khiến cho họ không những không có động lực để thay đổi, mà còn có động lực để không thay đổi.

Đã có hằng hà sa số những bài viết giải thích những ngộ nhận phổ biến, và cũng đã có hằng hà sa số những dự án thay đổi nhận thức cộng đồng. Nhưng cuộc sống đã cho họ quá đủ trải nghiệm rồi nên họ mới thành ra như thế. Giờ muốn họ thực sự suy nghĩ điều ngược lại thì cần cho họ một sự trải nghiệm mới nhiều gấp đôi, gấp ba. Nên nếu chỉ dừng ở việc hy vọng cái hiểu đúng sẽ đủ khả năng cạnh tranh với cái hiểu sai, còn bản thân những thứ đang dung dưỡng cái sai thì không bị đả động đến, thì chỉ là chữa phần ngọn chứ không phải phần gốc.

Nhưng liệu ai sẽ là người đem lại trải nghiệm nhiều gấp đôi, gấp ba cho họ, khi xã hội vẫn hằng ngày có những ví dụ để tiếp tục khẳng định niềm tin tiêu cực đấy? Tại sao lại phải trông chờ vào những thứ ngẫu nhiên, khi ta hoàn toàn có thể tạo ra môi trường phù hợp cho họ? Và nếu không ta thì ai, khi ta mới là người hiểu rõ họ nhất và nhiều động lực nhất để giúp họ?

Nếu trong tâm trí bạn cũng có một người mà bạn rất muốn giúp họ thay đổi nhưng cảm thấy bế tắc, chúng tôi muốn mời bạn gia nhập Mạng lưới người thân, bạn bè của người có niềm tin tiêu cực để phối hợp cùng những người bạn khác. Đây là các hoạt động của nhóm:

1

Hỗ trợ 1-1 cho thành viên

2

Thảo luận các kiến thức liên quan đến sự tác động

3

Thành lập một cơ sở dữ liệu những người có tiềm năng và sẵn sàng trợ giúp nhau tác động đến cá nhân và cộng đồng người có niềm tin tiêu cực

Bạn thấy bài viết này thế nào?

Bấm sao để đánh giá nha!

Đánh giá trung bình: 1 / 5. Số lượt đánh giá: 1

Nếu bạn thấy bài này hữu ích

Bạn bè bạn cũng có thể thấy nó hữu ích

Mình rất tiếc nếu bạn thấy bài không có giá trị

Xin hãy nói cho mình biết phải cải thiện ở đâu

Leave a Reply