Ngày xửa ngày xưa có một người Nhật, cậu sinh ra với cái đầu tròn và vài ba cọng tóc. Chính vì chỉ có vài ba cọng tóc, nên cậu có nhiều khoảng trống trên đầu để đặt để nhiều thứ khác hơn những người có cả trăm cọng tóc. Một ngày kia, mọi người trong thành phố đặt sự chú ý vào một sợi tóc đặc biệt của cậu. Sợi tóc đó đặc biệt vì cậu đã ráng rặng cho nó mọc lên bằng ý chí của mình. Nó có màu vàng chói và rất bắt ánh nhìn. Sau đó mọi người bảo cậu hãy nuôi sợi tóc đó thêm dài ra đi vì nó rất đẹp. Nhưng sâu thẳm bên trong, cậu tạo ra sợi tóc đó vì muốn chứng minh rằng mọi người cũng có thể làm được như cậu. Nhưng cậu không biết rằng đầu họ đã hết chỗ cho sợi tóc nào khác mọc lên rồi, còn cậu thì vẫn thảnh thơi với cả chục cm vuông trên đầu.
Một ngày kia, cậu quyết định làm một quyển sổ tay hướng dẫn mọi người cách để mọc sợi tóc vàng lên. Cậu chỉ viết về cách cậu làm như thế nào, và mọi người đều thắc mắc tại sao như vậy lại được. “Không thể nào cứ rặng ra như vậy”, “Mất thời gian”, “Hoang đường”,.. Càng nhiều phản hồi, càng nhiều chất vấn, cậu lại càng có nhiều phản hồi và chất vấn lại mọi người. Đa số mọi ngươi đều thích sợi tóc vàng đó và thấy thật lý tưởng khi có nó trên đầu, nhưng chẳng ai tin nổi cách để làm (rặng) ra và chịu làm (rặng) cả. Vì có thể không phải ai cũng thảnh thơi với cả chục cm vuông trên đầu.
Chữ “vì” cũng không thể mở đầu cho một nguyên nhân nào thật sự thuyết phục.
Một ngày khác, có những người dù chưa vững tin nhưng vẫn dấn thân để tìm hiểu và giúp đỡ cậu hoàn thành cuốn sổ tay đó: một hành trình hoàn chỉnh để cùng nhau rặng ra sợi tóc vàng. Nhưng cậu đã sớm nhận ra trên đầu cậu đã mọc thêm rất nhiều sợi tóc đen khi viết cuốn sổ tay này cùng mọi người. Những sợi tóc đen dần phủ kín màu vàng dễ bắt ánh nhìn của sợi tóc đặc biệt kia. Rồi cậu muốn tập trung để nuôi sợi tóc vàng đó, nhưng nó chỉ làm cậu thêm đau đầu vì cậu phải nuôi thêm vài sợi tóc đen lún phún lên. Cậu mong rằng mọi người có thể tự nuôi sợi tóc vàng theo hướng dẫn mà cậu đã nghĩ về bấy lâu nay rồi tự viết quyển sổ tay của riêng họ. Nhưng rất tiếc, cậu không thể-không là người đó, người viết quyển sổ. Vì cậu đã luôn là người đó, người duy nhất có sợi tóc vàng.
Một lần nữa, chữ “vì” cũng không thể mở đầu cho một nguyên nhân nào thật sự thuyết phục. Và cậu đành chấp nhận rằng mình sẽ nuôi một vài sợi tóc đen, để tạo cơ hội cho nhiều sợi tóc vàng được mọc lên ở mọi người.
Trong thời gian cậu vừa loay hoay nuôi những sợi tóc đen dần lan ra cả chục cm vuông trên đầu mình, vừa phải giữ cho sợi tóc vàng không rơi rụng vì thiếu dưỡng chất, cậu gặp một con quạ. Con quạ mổ vào hạt thóc rồi kêu không ra tiếng, ám chỉ rằng chỉ cần cậu cho nó một hạt thóc không vì điều gì cả, nó sẽ giúp cậu một thứ cậu không cần biết là gì cả. Cậu nghĩ hiện tại cậu không có dư thừa hạt thóc, mặc dù cậu có thể cho, nhưng cậu không thể thong thả cho đi thứ vật chất sẽ đem lại cho cậu cảm giác tiếc nuối này, vì cậu không biết sự cho đi này có hiệu quả hay không, vì cậu không biết con quạ sẽ giúp cậu điều gì. Một ngày kia, con quạ thả một mảnh giấy có ghi dòng chữ tiếng quạ: Tôi là con quạ chỉ muốn kiếm thóc ăn qua ngày, tôi có cuộc sống của riêng tôi nhưng tôi vẫn hưởng lợi từ người có sợi tóc vàng đó. Vì là chữ tiếng quạ nên cậu không hiểu. Mà dù cậu có hiểu, cậu cũng không hiểu vì cậu đã cho đi hạt thóc nào đâu. Trên đầu cậu lại thêm nhiều sợi tóc đen. Cậu biết con quạ đang cố dạy cậu bài học về sự tin tưởng tuyệt đối, nhưng cậu không thể hiểu tiếng quạ vì cậu nghĩ cậu cần phải hiểu tiếng quạ thì mới thật sự tin tưởng được con quạ. Nhưng sự tin tưởng đầu tiên không đến từ sự hiểu, mà đến từ sự dám hiểu. Và thế là cậu cũng giống như một số người từng chất vấn cậu, cũng không dám hiểu vì cậu còn mắc kẹt với những sợi tóc đen của sự ngờ vực và sự giới hạn trong logic của sợi tóc vàng. Cậu không dám hiểu không phải vì không dám hiểu, mà không thể dám hiểu vì thiếu sự can đảm để sự dám hiểu xảy ra.
Và chữ “vì” cũng không thể mở đầu cho một nguyên nhân nào thật sự thuyết phục.
Chưa rõ cuốn sổ tay hướng dẫn sẽ có sức ảnh hưởng đến đâu, nhưng những sợi tóc đen trên đầu cậu đã mọc dài và phủ kín cả chục cm vuông trên đầu.
Giúp nhau thoát nợ
Khi một người cần vay nhiều thì sẽ có 2 nguồn để vay:
- Từ bạn bè, người thân
- Từ các dịch vụ cho vay tín chấp, bất kể đó là vì lợi nhuận hay phi lợi nhuận
Nhưng:
- Vay từ bạn bè, người thân thì khó mở lời, mà nếu đã mở lời thì cũng có vô số lý do để họ từ chối. Có những người dù có tiền và cũng quan tâm bạn bè nhưng vẫn quan niệm rằng "Không cho vay thì mất bạn. Cho vay rồi còn mất nhanh hơn"
- Vay dịch vụ thì có thể không đủ điều kiện để được vay, hoặc lãi quá cao, hoặc hạn mức không đủ để xử lý vấn đề
Ai cũng biết giải pháp cho chuyện này là góp gió thành bão, nhiều người cùng tham gia hỗ trợ họ. Một trong những cách thường gặp là gây quỹ cộng đồng, như mở tài khoản trên Thiennguyen.app hay GoFundMe rồi vận động mọi người tham gia, chia sẻ. Nhưng giải pháp này có những vấn đề, ở cả phía cá nhân người cho tiền cũng như ở mô hình. Với người cho tiền, dù sự giúp đỡ người khác làm con người cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa, việc mất tiền vẫn làm cho tâm lý của họ bị đau. Với mô hình, nó không chú trọng vào việc xây dựng cộng đồng hay thay đổi hệ thống, mà chỉ dừng ở mức từ thiện.
Song song với việc xây dựng các hình thức kinh tế thay thế phi tư bản, một giải pháp cho tình trạng này là thành lập một quỹ vi mô với mục đích giúp đỡ nhau hơn là kiếm tiền, nhưng vẫn đem lại lợi ích hợp lý cho người cho vay. Nếu bạn đã từng cho bạn bè mình mượn tiền và muốn chuyện này được giải quyết triệt để hơn, bạn có thể cân nhắc tham gia quỹ.