Chúng ta đều gặp phải những người đang tự làm hại bản thân mình, dù ít dù nhiều. Phần lớn họ đều biết những tác hại của việc mình làm, và ích lợi của việc thay đổi. Phần lớn người hút thuốc đều biết hút thuốc là có hại, và phần lớn người ít tập thể dục đều biết vận động thể chất có lợi cho sức khoẻ thế nào. Chỉ là họ lúng túng trong việc thay đổi. Họ muốn thay đổi và họ không muốn thay đổi. Họ có lý do để thay đổi và họ có lý do để không thay đổi. Họ có rất nhiều lý do, và lý do nào cũng nên được lắng nghe không phán xét cả.
Phỏng vấn tạo động lực (Motivational Interviewing) là một bộ công cụ để sử dụng để tạo động lực thay đổi ở những người như vậy. Ý tưởng then chốt của phỏng vấn tạo động lực là để họ tự nói ra mong muốn thay đổi thói quen của mình, vì tâm lý con người là dễ dàng tin vào những điều tự mình nói ra hơn là nghe lời khuyên của người khác. Nó thừa nhận rằng người nghe thường đã biết khá rõ về những gì mình làm rồi, và việc tiếp tục chỉ ra cho họ lợi ích của thay đổi thường chỉ khiến họ thấy áp lực hơn hoặc thấy phiền hơn. Nó chỉ ra rằng việc mặc định rằng họ đang không nhận thức được vấn đề, và rằng việc họ từ chối lời khuyên của mình là dấu hiệu của sự ngang bướng hoặc thậm chí là không nhìn thấy thực tại là không hợp lý.
Trọng tâm của phỏng vấn tạo động lực là 4 câu hỏi sau:
- Việc sử dụng [rượu/thuốc lá] đem lại điều gì tốt cho bạn?
- Việc không dùng [rượu/thuốc lá] đem lại điều gì xấu cho bạn?
- Điều gì là quan trọng nhất với bạn là gì?
- Bạn sẽ làm gì để làm điều quan trọng nhất đó?
Dưới đây là một video minh hoạ cách thức các nhân viên y tế dùng nó để thuyết phục người nghiện chất, như rượu, thuốc lá, cần sa, v.v. Tất nhiên ở môi trường bệnh viện thì mọi thứ sẽ được chuyên nghiệp hơn: bạn có sẵn bộ câu hỏi sàng lọc, có sẵn các tờ rơi thông tin, và quan trọng nhất: có sẵn mong muốn được cải thiện sức khoẻ của họ. Nhưng dù sao đây cũng là một bước khởi đầu để bạn hiểu hơn về cách thay đổi người khác một cách hiệu quả.
Đăng lại với sự cho phép của ATTCs Vietnam.
Xem thêm: Phỏng vấn tạo động lực là gì? – Exploring Psychology – Khám Phá Tâm Lý Học
Giúp nhau thoát nợ
Khi một người cần vay nhiều thì sẽ có 2 nguồn để vay:
- Từ bạn bè, người thân
- Từ các dịch vụ cho vay tín chấp, bất kể đó là vì lợi nhuận hay phi lợi nhuận
Nhưng:
- Vay từ bạn bè, người thân thì khó mở lời, mà nếu đã mở lời thì cũng có vô số lý do để họ từ chối. Có những người dù có tiền và cũng quan tâm bạn bè nhưng vẫn quan niệm rằng "Không cho vay thì mất bạn. Cho vay rồi còn mất nhanh hơn"
- Vay dịch vụ thì có thể không đủ điều kiện để được vay, hoặc lãi quá cao, hoặc hạn mức không đủ để xử lý vấn đề
Ai cũng biết giải pháp cho chuyện này là góp gió thành bão, nhiều người cùng tham gia hỗ trợ họ. Một trong những cách thường gặp là gây quỹ cộng đồng, như mở tài khoản trên Thiennguyen.app hay GoFundMe rồi vận động mọi người tham gia, chia sẻ. Nhưng giải pháp này có những vấn đề, ở cả phía cá nhân người cho tiền cũng như ở mô hình. Với người cho tiền, dù sự giúp đỡ người khác làm con người cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa, việc mất tiền vẫn làm cho tâm lý của họ bị đau. Với mô hình, nó không chú trọng vào việc xây dựng cộng đồng hay thay đổi hệ thống, mà chỉ dừng ở mức từ thiện.
Song song với việc xây dựng các hình thức kinh tế thay thế phi tư bản, một giải pháp cho tình trạng này là thành lập một quỹ vi mô với mục đích giúp đỡ nhau hơn là kiếm tiền, nhưng vẫn đem lại lợi ích hợp lý cho người cho vay. Nếu bạn đã từng cho bạn bè mình mượn tiền và muốn chuyện này được giải quyết triệt để hơn, bạn có thể cân nhắc tham gia quỹ.