Ngày xửa ngày xưa, có một căn chòi nằm giữa khu rừng. Thường trực trong căn chòi đó là một vị thiền sư trẻ tuổi nhưng có tiếng trong vùng. Một số người thường tìm đến đây để xin sự chữa lành.
Vị khách đầu tiên đến căn chòi là một doanh nhân. Hai người có một cuộc đối thoại như sau:
– Thưa ngài, tôi biết ngài đã chọn nơi hẻo lánh này để tu thân, thế điều ngài cần nhất lúc này là gì? Tôi xin lấy lòng quý mến của mình để nâng đỡ con đường tu trì của ngài.
– Trông cậu có vẻ là người thành đạt, thứ tôi cần là cậu hãy xây một căn nhà nhỏ nhưng vững chãi, sáng sủa hơn để tôi đón tiếp chu đáo những vị khách của mình.
Và vị khách này ở lại một tháng cùng một nhóm thợ xây để làm nhà cho vị thiền sư.
Hơn một tuần sau, có vị khách thứ hai tìm đến căn chòi. Vị thiền sư và vị khách này có một cuộc đối thoại như sau:
– Thưa ngài, tôi biết kiến thức của ngài là vô biên, nhưng tôi tin những tài liệu mà tôi mang đến tặng ngài đây có thể giúp ngài rộng mở sự học và chạm đến những màu nhiệm cao siêu. Nếu có xin, tôi chỉ dám xin đổi lấy một bài giảng sau khi ngài đọc hết.
– Trông cậu có vẻ là một học giả uyên bác, thích tìm hiểu, trao đổi về những chân lý cuộc đời. Cậu có thể ở lại đây với tôi trong căn chòi tạm này, trong lúc căn nhà mới đang xây, để tôi vừa đọc vừa trao đổi với cậu.
Và vị khách ở lại hơn hai tuần cùng vị thiền sư để trò chuyện thâu đêm về những giá trị sâu thẳm trong con người.
Sau một tháng, ngôi nhà đã xây xong, những cuộc nói chuyện về chân lý cũng chạm đến đỉnh điểm và tạm kết. Vị thiền sư và hai vị khách gặp nhau trong buổi chia tay.
– Có vẻ tôi đã hoàn thành ước nguyện xây nhà cho ngài, nhưng tôi vẫn cảm thấy còn một điều gì đó chưa vẹn tròn.
– Có vẻ tôi đã đúc kết đầy đủ những câu trả lời của chúng ta, nhưng tôi vẫn nghĩ mình có thể làm được thêm điều gì đó.
– Có vẻ tôi và các cậu đều gặp nhau với những mong đợi không trọn vẹn.
Ba người họ ngồi trong căn nhà mới xây với những lời nói như phát ra từ bóng tối:
“Cậu doanh nhân, cậu đã sống một cuộc đời đầy những điều kiện. Cậu cho đi vì trong thâm tâm cậu tin điều đó giúp cậu có được sự công nhận và những mối quan hệ tốt hơn. Đó là lí do vì sao cậu đã toàn tâm toàn ý cho công trình mà vẫn thấy chưa đủ, vì tôi chẳng đáp lại gì cho cậu.”
“Cậu học giả, lòng ham học hỏi đã giúp chúng ta tìm đến nhau, nhưng tôi nghĩ cậu không chỉ cần một cuộc thảo luận, mà cậu, cả hai cậu, đều cần một người bạn. Trong cuộc đời cô đơn để làm mọi cách trao đổi tài năng của mình, hai cậu đã tìm đến tôi mà không phải một người nào khác ngoài kia. Nhưng thật tiếc vì chúng ta chỉ trao đổi những thứ có vẻ quý giá mà chúng ta nghĩ người kia sẽ cần và hứng thú.”
“Vì hai cậu đều xem tôi như một thiền sư, nên đều có một ảo giác về con đường mà tôi chọn. Tôi chỉ là một thiếu niên bất lực bỏ sự đời mà thôi.”
“Chúng ta đã cho đi những thứ mình có, nhưng lại thực sự cần những thứ mình đã bị lấy đi. Nếu như có một nơi nào đó mà chúng ta đều được hỏi về những điều mình thực sự cần, ta sẽ cho đi những thứ mà ta nghĩ ta chưa bao giờ sở hữu. Tôi đã cho cậu doanh nhân một bài học, điều mà tôi chưa từng dạy ai. Tôi đã cho cậu học giả sự thoả thuê trong tri thức, điều trước đây tôi không có cơ hội thực hành. Nhưng trên hết, tôi đã cho hai người một người bạn thực sự hiện diện ở đó, có thể cùng hai người làm một việc đơn giản như hỏi thăm nhau sau một tháng vừa qua. Tôi nghĩ đây là phép màu của việc hiểu rõ bản thân.”
– Tranh của Dalia Ali
Khi một người đã chịu nhiều nỗi đau đến mức một ngày họ bàng hoàng kết luận rằng họ không còn khả năng để hy vọng thêm một lần nào nữa rồi, thì toàn bộ thế giới xung quanh họ sẽ rùng rùng biến đổi. Một khi họ đã học được rằng mình hoàn toàn bất lực để thay đổi tình hình, thì kèm theo đó họ cũng sẽ có những niềm tin mới để hợp lý hóa sự cam phận của mình. Những niềm tin mới này - tuy gây hại - nhưng lại rất logic, khiến cho họ không những không có động lực để thay đổi, mà còn có động lực để không thay đổi.
Đã có hằng hà sa số những bài viết giải thích những ngộ nhận phổ biến, và cũng đã có hằng hà sa số những dự án thay đổi nhận thức cộng đồng. Nhưng cuộc sống đã cho họ quá đủ trải nghiệm rồi nên họ mới thành ra như thế. Giờ muốn họ thực sự suy nghĩ điều ngược lại thì cần cho họ một sự trải nghiệm mới nhiều gấp đôi, gấp ba. Nên nếu chỉ dừng ở việc hy vọng cái hiểu đúng sẽ đủ khả năng cạnh tranh với cái hiểu sai, còn bản thân những thứ đang dung dưỡng cái sai thì không bị đả động đến, thì chỉ là chữa phần ngọn chứ không phải phần gốc.
Nhưng liệu ai sẽ là người đem lại trải nghiệm nhiều gấp đôi, gấp ba cho họ, khi xã hội vẫn hằng ngày có những ví dụ để tiếp tục khẳng định niềm tin tiêu cực đấy? Tại sao lại phải trông chờ vào những thứ ngẫu nhiên, khi ta hoàn toàn có thể tạo ra môi trường phù hợp cho họ? Và nếu không ta thì ai, khi ta mới là người hiểu rõ họ nhất và nhiều động lực nhất để giúp họ?
Nếu trong tâm trí bạn cũng có một người mà bạn rất muốn giúp họ thay đổi nhưng cảm thấy bế tắc, chúng tôi muốn mời bạn gia nhập Mạng lưới người thân, bạn bè của người có niềm tin tiêu cực để phối hợp cùng những người bạn khác. Đây là các hoạt động của nhóm:
Hỗ trợ 1-1 cho thành viên
Thảo luận các kiến thức liên quan đến sự tác động
Thành lập một cơ sở dữ liệu những người có tiềm năng và sẵn sàng trợ giúp nhau tác động đến cá nhân và cộng đồng người có niềm tin tiêu cực