Đây là tóm tắt của mình về bài đọc Về cặp phạm trù “cái phổ quát – cái đặc thù – cái đơn nhất” trong phép biện chứng của Hegel. Không biết mọi người có thể kiểm tra lại kiến thức của mình có đúng không? Với mình cũng có mấy câu hỏi ở cuối bài, hy vọng mọi người có thể giúp mình trả lời.
Thế giới chia thành 3 cấp độ: tồn tại, bản chất, khái niệm. Mỗi cấp độ có một cặp phạm trù (hay cặp quy định) và phép biện chứng riêng:
| Cấp độ của thế giới | Tồn tại | Bản chất | Khái niệm |
| Cặp phạm trù | chất – lượng – độ | đồng nhất – khác biệt – căn cứ hiện tượng – bản chất hình thức – nội dung ngẫu nhiên – tất yếu khả năng – hiện thực … | cái phổ quát – cái đặc thù – cái đơn nhất |
| Phép biện chứng | sự chuyển hoá thành mặt đối lập | sự hiện hình của cái này trong cái khác của nó | sự phát triển |
Khái niệm = sự sống = sự phát triển
Khái niệm:
- Là bản chất, quy luật phát triển sống động và cụ thể của sự sống
- Là sự thống nhất của tồn tại và bản chất
- Không phải là sản phẩm của bộ não, không phải là cái do chúng ta nghĩ ra và đem gán cho sự vật
Cái phổ quát:
- Tự mình phân hoá, đặc thù hoá chính mình
- Tự lấy chính mình làm trung gian cho sự phát triển của chính mình; tự bảo tồn mình thông qua quá trình liên tục đặt ra các giới hạn và phủ định, vượt qua các giới hạn đó
- Chi phối cái đơn nhất
Cái đơn nhất:
- Bản chất là cái phổ quát
- Là sự phản hồi phủ định của cái phổ quát
- Giới hạn cái đặc thù
- Là cái phủ định
- Thông qua cái đặc thù để vươn tới cái phổ quát
- Tự sản sinh ra chính mình
- Là sự phủ định lần thứ nhất
Cái đặc thù:
- Là sự đa dạng, khác biệt, đối lập
- Giới hạn cái phổ quát
- Giới hạn cái đơn nhất
Quá trình phát triển của sự sống:
- Là quá trình không ngừng đặt ra và phủ định cái đặc thù (phủ định của phủ định)
- Giai đoạn phát triển sung mãn nhất chính là thời điểm cái đặc thù bộc lộ rõ nhất
Cái phổ quát chi phối cái đơn nhất. Cái đơn nhất giới hạn cái đặc thù. Cái đặc thù giới hạn cái phổ quát.
Cái phổ quát tự đặc thù hóa chính mình. Cái đơn nhất tự sản sinh ra chính mình. Cái đặc thù tồn tại tự thân, độc lập.
Cái đơn nhất thông qua cái đặc thù để vươn tới cái phổ quát.
Câu hỏi
- Cái đặc thù vừa giới hạn cái phổ quát, vừa giới hạn cái đơn nhất? Xong sau đó cái đơn nhất lại giới hạn cái đặc thù? Vậy là cái nào giới hạn cái nào?
- Tại sao Hegel lại cho rằng “khái niệm” là bản chất, quy luật phát triển của sự sống? Trong khi đó cái khái niệm về “khái niệm” dường như đã gắn chặt vào cái ý “là sản phẩm của bộ não, là cái do chúng ta nghĩ ra và đem gán cho sự vật” rồi? Nó giống như bây giờ mình định nghĩa cái bàn là một loại động vật kêu meo meo vậy. Mình làm thì cũng chẳng có gì sai, nhưng nó chỉ làm mọi thứ rối rắm hơn không cần thiết? Mình cảm thấy sẽ tốt hơn nếu dùng một cách gọi khác cho cái khái niệm mà Hegel muốn hướng đến.
Giúp nhau thoát nợ
Khi một người cần vay nhiều thì sẽ có 2 nguồn để vay:
- Từ bạn bè, người thân
- Từ các dịch vụ cho vay tín chấp, bất kể đó là vì lợi nhuận hay phi lợi nhuận
Nhưng:
- Vay từ bạn bè, người thân thì khó mở lời, mà nếu đã mở lời thì cũng có vô số lý do để họ từ chối. Có những người dù có tiền và cũng quan tâm bạn bè nhưng vẫn quan niệm rằng "Không cho vay thì mất bạn. Cho vay rồi còn mất nhanh hơn"
- Vay dịch vụ thì có thể không đủ điều kiện để được vay, hoặc lãi quá cao, hoặc hạn mức không đủ để xử lý vấn đề
Ai cũng biết giải pháp cho chuyện này là góp gió thành bão, nhiều người cùng tham gia hỗ trợ họ. Một trong những cách thường gặp là gây quỹ cộng đồng, như mở tài khoản trên Thiennguyen.app hay GoFundMe rồi vận động mọi người tham gia, chia sẻ. Nhưng giải pháp này có những vấn đề, ở cả phía cá nhân người cho tiền cũng như ở mô hình. Với người cho tiền, dù sự giúp đỡ người khác làm con người cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa, việc mất tiền vẫn làm cho tâm lý của họ bị đau. Với mô hình, nó không chú trọng vào việc xây dựng cộng đồng hay thay đổi hệ thống, mà chỉ dừng ở mức từ thiện.
Song song với việc xây dựng các hình thức kinh tế thay thế phi tư bản, một giải pháp cho tình trạng này là thành lập một quỹ vi mô với mục đích giúp đỡ nhau hơn là kiếm tiền, nhưng vẫn đem lại lợi ích hợp lý cho người cho vay. Nếu bạn đã từng cho bạn bè mình mượn tiền và muốn chuyện này được giải quyết triệt để hơn, bạn có thể cân nhắc tham gia quỹ.