Dự án Quả Cầu hướng đến việc thay đổi niềm tin của người có niềm tin tiêu cực, bao gồm người gây bạo hành hoặc người có sự bất lực học được. Điều này đòi hỏi sự can thiệp mạnh mẽ từ bên ngoài, và nếu không cẩn thận sẽ dễ can thiệp sâu vào sự tự trị (autonomy) của họ. Tuy nhiên tự trị cũng có tự trị this tự trị that. Có những lúc nếu chúng ta không vi phạm sự tự trị cục bộ (local autonomy) của họ thì sẽ làm hại sự tự trị tổng thể (global autonomy) của họ. Điều đó đòi hỏi những người hỗ trợ cần phải có kiến thức thật chắc về bản chất của tự trị cũng như những vấn đề liên quan. Dự án dịch này cũng chỉ mong muốn phổ biến những kiến thức đó cho mọi người. Chúng cũng là trọng tâm của các tranh luận về nhân quyền, pháp luật, triết học, xã hội học, tâm lý học, công tác xã hội, y tế…
Theo quan sát của chúng tôi, có vẻ như từ “autonomy” sẽ được dịch là “tự chủ” trong giáo dục và tâm lý học, “tự trị” trong triết học, “tự quyết” trong y tế và pháp luật.
Chúng tôi chia các bài viết cần dịch ra làm ba nhóm:
- Nhóm bàn về sự tự trị và tôn trọng: relational autonomy, informed consent, privacy, trust, respect, risk, rule consequentialism, deontological ethics
- Nhóm bàn về sự can thiệp: decision-making capacity, consequentialism, manipulation, authority, paternalism, coercion, the problem of dirty hands
- Nhóm các chủ đề cả hai nhóm kia đều có chung với nhau: hope, well-being, law and ideology, perfectionism
Đây là một số luận điểm mà chúng tôi nghĩ là các bài viết này đưa ra:
- Sự tự chủ là một phổ (tức là quan niệm “hãy tôn trọng sự tự quyết của người khác” thật ra hơi khiên cưỡng, vì nó hàm ý là (1) sự tự quyết là một trạng thái nhị nguyên, được ăn cả ngã về không, và (2) ai cũng ăn cả hết)
- Yêu cầu về sự đồng thuận trước khi can thiệp gần như là không có cơ sở
- Không phải lúc nào một quyết định từ chối sự trợ giúp cũng có hiệu lực, mặc dù người đó trông như có năng lực ra quyết định
- Sự riêng tư có thể được dùng như một bức màn che đậy cho sự bạo hành
- Có sự khác biệt giữa sự tin tưởng (trust) và sự đáng tin (trustworthiness). Sự tin tưởng là một thái độ của người tin, còn sự đáng tin là một tài sản của người được tin
- Sự thao túng không phải lúc nào cũng hoàn toàn sai (absolute wrong), mà có khi chỉ là trông như có vẻ sai (prima facie wrong), hoặc chỉ sai tới một mức độ nào đó (pro tanto wrong)
Nếu bạn có hứng thú về nhân quyền thì đây là một dự án bạn không thể bỏ qua.
👉 Xem thêm: Mô tả công việc tình nguyện viên
Nội dung
Cách thức hoạt động
Bạn sẽ chọn dịch một bài viết mình hứng thú nhất, miễn là thuộc các chủ đề được nêu ở trên. Bài viết sẽ được mình hoặc một bạn có kỹ năng dịch tốt biên tập lại. Tên người dịch và người biên tập sẽ được ghi ở cuối bài.
Bạn được chủ động công việc của mình, muốn bao lâu nộp bài cũng được. Tuy nhiên nếu được thì mỗi tuần nên báo cáo cho mình biết tuần vừa rồi đã làm được bao nhiêu, để mình sắp xếp công việc cho thuận lợi.
Chúng ta sẽ làm việc với nhau qua Matecat và Slack.
Quyền lợi
- Được nâng cao kỹ năng dịch thông qua việc được biên tập lại bài dịch của mình
- Được làm quen với những phần mềm giúp nâng cao hiệu suất làm việc, như Matecat (cho việc dịch) và Slack (cho việc liên lạc giữa các thành viên trong nhóm)
- Có được hiểu biết sâu sắc về những vấn đề làm bạn đau đầu mỗi khi gặp phải, ví dụ như:
- Liệu tôi có nên tin người này không?
- Liệu tôi có lạc quan quá không?
- Liệu tôi có bi quan quá không?
- Liệu tôi có áp đặt quá không?
- v.v.
- Có tên dưới mỗi bài dịch
Cập nhật
- Bạn Nhật Khánh đã cùng tham gia dịch bài Autonomy trên IEP
- Bạn Kiều Khanh đã dịch xong bài Chúng ta học được nhiều hơn bằng việc tin tưởng hơn là không tin
- 2/5/2021: Bạn Đặng Linh đã dịch xong bài Chấp thuận sau khi được giải thích
- 9/8/2021: Bạn Đặng Linh đã dịch xong bài Sự riêng tư
Giúp nhau thoát nợ
Khi một người cần vay nhiều thì sẽ có 2 nguồn để vay:
- Từ bạn bè, người thân
- Từ các dịch vụ cho vay tín chấp, bất kể đó là vì lợi nhuận hay phi lợi nhuận
Nhưng:
- Vay từ bạn bè, người thân thì khó mở lời, mà nếu đã mở lời thì cũng có vô số lý do để họ từ chối. Có những người dù có tiền và cũng quan tâm bạn bè nhưng vẫn quan niệm rằng "Không cho vay thì mất bạn. Cho vay rồi còn mất nhanh hơn"
- Vay dịch vụ thì có thể không đủ điều kiện để được vay, hoặc lãi quá cao, hoặc hạn mức không đủ để xử lý vấn đề
Ai cũng biết giải pháp cho chuyện này là góp gió thành bão, nhiều người cùng tham gia hỗ trợ họ. Một trong những cách thường gặp là gây quỹ cộng đồng, như mở tài khoản trên Thiennguyen.app hay GoFundMe rồi vận động mọi người tham gia, chia sẻ. Nhưng giải pháp này có những vấn đề, ở cả phía cá nhân người cho tiền cũng như ở mô hình. Với người cho tiền, dù sự giúp đỡ người khác làm con người cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa, việc mất tiền vẫn làm cho tâm lý của họ bị đau. Với mô hình, nó không chú trọng vào việc xây dựng cộng đồng hay thay đổi hệ thống, mà chỉ dừng ở mức từ thiện.
Song song với việc xây dựng các hình thức kinh tế thay thế phi tư bản, một giải pháp cho tình trạng này là thành lập một quỹ vi mô với mục đích giúp đỡ nhau hơn là kiếm tiền, nhưng vẫn đem lại lợi ích hợp lý cho người cho vay. Nếu bạn đã từng cho bạn bè mình mượn tiền và muốn chuyện này được giải quyết triệt để hơn, bạn có thể cân nhắc tham gia quỹ.